Zaburzenia oddychania w trakcie snu
Obturacyjny bezdech senny
Obturacyjny bezdech senny (OBS) jest jednym z przykładów zaburzeń oddychania podczas snu, występujący najczęściej wśród osób dorosłych. Charakterystyczną cechą OBS są wielokrotne, nawracające przerwy w oddychaniu w czasie snu pomimo zachowanej aktywności ośrodków oddechowych centralnego układu nerwowego i pracy mięśni oddechowych. Przyczyną OBS jest zapadanie się górnych dróg oddechowych w czasie snu, w wyniku nagromadzenia tkanki tłuszczowej okolicy szyi. Przerwom w oddychaniu w trakcie snu, tzw. bezdechom towarzyszą krótkotrwałe, często nieświadome przebudzenia. Konsekwencją przerywanego i zaburzonego snu jest nadmierne zmęczenie w ciągu dnia, sen nieprzynoszący regeneracji, poranne bóle głowy, rozdrażnienie, problemy z koncentracją, czy zaburzenia seksualne.
Jakie są objawy obturacyjnego bezdechu sennego?
Objawy w ciągu dnia:
- nadmierna senność
- sen nieprzynoszący odpoczynku
- poranne bóle głowy
- trudności z koncentracją
- znaczna suchość w ustach po przebudzeniu
- nadmierna drażliwość
Objawy w nocy:
- głośne, nieregularne chrapanie
- nadmierna potliwość w nocy
- problemy z ponownym zaśnięciem
- potrzeba oddawania moczu w nocy
- nagłe wybudzenia ze snu, często połączone z uczuciem braku powietrza
- niespokojny, przerywany sen
Obturacyjny bezdech senny – diagnoza na podstawie badania polisomnograficznego:
Jakie są przyczyny obturacyjnego bezdechu sennego?
Podczas snu mięśnie kontrolujące górne drogi oddechowe rozluźniają się, powodując opadanie języka na tylną ścianę gardła, podniebienie miękkie. Ograniczone światło dróg oddechowych sprzyja wokalizacji, powodując głośne i uciążliwe chrapanie. Przy całkowitym zamknięciu światła dróg oddechowych dochodzi do zatrzymania oddychania – tzw. bezdechów. Przerwy w oddychaniu mogą trwać od kilku do kilkudziesięciu sekund, powtarzając się w ciągu nocy. Pacjent często jest nieświadomy przerw w oddychaniu w trakcie snu, czasem może występować wrażenie duszenia się, brak powietrza, po którym następuje przebudzenie.
Do czynników ryzyka wystąpienia OBS należą przede wszystkim nadwaga i otyłość, zwiększony obwód szyi, spożywanie alkoholu przed snem, przewlekły stan zapalny w obrębie górnych dróg oddechowych (np. alergie), zaburzenia hormonalne (np. niedoczynność tarczycy) i wiele innych.
Bezdech senny zwiększa ryzyko wystąpienia wielu poważnych schorzeń, takich jak:
- nadciśnienie tętnicze
- niewydolność serca, arytmie
- choroba niedokrwienna serca, zawał serca
- udar mózgu
- nadciśnienie płucne
- problemy z kontrolą glikemii u chorych z cukrzycą
- obniżona potencja i zaburzenia erekcji
Jak wygląda leczenie obturacyjnego bezdechu sennego?
Jedyną skuteczną metodą leczenia przyczynowego OBS jest znaczna redukcja masy ciała. Terapia OBS jest zatem terapią objawową, polegającą na łagodzeniu występujących dolegliwości. Wszyscy pacjenci z OBS powinni zredukować masę ciała pod nadzorem wykwalifikowanego dietetyka z jednoczasową modyfikacją stylu życia. Należy unikać spożywania środków nasennych i alkoholu przed snem, które nasilają dolegliwości. Zabiegi operacyjne, laseroterapia podniebienia, wkładki doustne są metodami o niepotwierdzonej w badanich klinicznych skuteczności!!!
Strategie leczenia OBS:
- redukcja masy ciała
- unikanie przyjmowania środków nasennych oraz spożywania alkoholu przed snem
- unikanie snu w pozycji na wznak
- leczenie przewlekłego nieżytu błony śluzowej górnych dróg oddechowych (alergie)
- stosowanie protezy powietrznej dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych typu CPAP (ang. continuous positive air pressure)
Aparat CPAP – złoty standard w leczeniu bezdechu
Za najprostszy i najskuteczniejszy sposób leczenia obturacyjnego bezdechu sennego uważa się wytwarzanie stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (aparaty CPAP). Ten sposób leczenia obturacyjnego bezdechu sennego nie wymaga przyjmowania leków ani poddania się zabiegom operacyjnym. Dzięki niemu setki tysięcy osób na całym świecie mogą spokojnie spać i prowadzić aktywny tryb życia. W wielu przypadkach korzyści ze stosowania aparatu CPAP są odczuwane natychmiast – często już podczas pierwszej nocy użytkowania.
Aparaty CPAP dla chorych ubezpieczonych są częściowo refundowane przez NFZ (90% kwoty 2100 zł tj. 1890 zł). Refundacja jest możliwa na podstawie wniosku o dofinansowanie sprzętu wystawionego przez lekarza specjalistę po przeprowadzonej diagnostyce i zdiagnozowaniu bezdechu.
Centralny bezdech senny
Centralny bezdech senny definiuje się jako całkowite zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe w trakcie snuz równoczesnym zatrzymaniem ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha. Najczęstszą przyczyną centralnego bezdechu sennego jest ciężka niewydolność serca. Centralny bezdech senny występuje znacznie rzadziej niż obturacyjny bezdech senny (1-5% przypadków to centralny bezdech senny, pozostałe 95-99% przypadków stanowi obturacyjny bezdech senny). Typowe objawy centralnego bezdechu sennego obejmują senność w ciągu dnia, poranne bóle głowy, problemy z koncentracją, nagłe wybudzenia z uczuciem duszności oraz zmiany nastroju
